در دنیای چابک (Agile)، واژههایی وجود دارند که گاه بهدرستی استفاده نمیشوند یا معانی آنها با هم اشتباه گرفته میشود. دو واژه رایج در این دسته، Iteration و Sprint هستند. بسیاری از تیمها آنها را معادل هم به کار میبرند، اما در واقع این دو واژه تفاوتهایی مهم دارند که شناخت آنها برای موفقیت پروژهها ضروری است. در این مقاله، به بررسی دقیق این دو اصطلاح، ریشه آنها، تفاوتها و کاربردهایشان در چارچوبهای مختلف توسعه چابک میپردازیم.
Iteration چیست؟
Iteration به هر چرخه زمانی محدود (Timeboxed) در توسعه چابک گفته میشود که در آن یک نسخه قابل تحویل (یا بهبود یافته) از محصول تولید میشود. این مفهوم در چارچوبهایی مانند Extreme Programming (XP)، DSDM و برخی مدلهای چابک دیگر استفاده میشود.
طول هر Iteration معمولاً بین یک تا چهار هفته است و در پایان آن، تیم باید خروجی قابل نمایشی ارائه دهد. Iterationها تکرارشونده و افزایشی هستند؛ یعنی هر Iteration باید ارزش محصول را نسبت به نسخه قبلی افزایش دهد.
Sprint چیست؟
Sprint یک نوع خاص از Iteration است که در چارچوب Scrum تعریف شده است. در اسکرام، هر Sprint یک چرخه زمانی ثابت دارد (معمولاً ۲ هفته) و در آن تیم اسکرام تلاش میکند بخشی از بکلاگ محصول را به یک خروجی آماده ارائه تبدیل کند.
ویژگیهای مهم Sprint:
آغاز با جلسه برنامهریزی Sprint (Sprint Planning)
پایان با بازبینی (Review) و بازتاب (Retrospective)
هیچ تغییری در محدوده کار در طول Sprint مجاز نیست مگر در شرایط خاص
هدف مشخصی دارد بهنام Sprint Goal
بنابراین، هر Sprint یک Iteration است، اما هر Iteration الزاماً یک Sprint نیست.
تفاوت Iteration و Sprint در چیست؟
چارچوب استفاده:
Sprint اصطلاحی اختصاصی برای چارچوب Scrum است، در حالی که Iteration در طیف گستردهتری از متدهای چابک کاربرد دارد.ساختار و قواعد:
Sprint ساختار دقیقتری دارد. دارای جلسات مشخص، قوانین سختگیرانهتر برای تغییر محدوده، و هدفگذاری دقیق (Sprint Goal) است. Iteration لزوماً این سطح از صراحت را ندارد و در برخی چارچوبها منعطفتر است.تمرکز بر تحویل ارزش:
در هر دو، هدف ارائه ارزش است، اما Sprint به تحویلهای قابل ارائه در هر اسپرینت تأکید بیشتری دارد و توسط نقشهایی مثل اسکرام مستر و مالک محصول حمایت میشود.استفاده در ابزارها و فرهنگ تیمها:
حتی بسیاری از ابزارهای مدیریت پروژه مثل Jira، Azure DevOps و Rally از واژه Sprint استفاده میکنند، زیرا بیشترین محبوبیت را در چارچوب Scrum دارد.
آیا استفاده از هر دو واژه مشکلی دارد؟
در عمل، بسیاری از تیمها از واژه Iteration به جای Sprint و بالعکس استفاده میکنند، اما اگر تیم شما از چارچوب Scrum پیروی میکند، بهتر است اصطلاح Sprint را استفاده کنید تا هماهنگی بیشتری با واژگان رسمی داشته باشید. در مقابل، اگر تیمتان از چارچوبهای عمومیتر یا ترکیبی (مانند SAFe یا XP) بهره میبرد، واژه Iteration ممکن است دقیقتر باشد.
چرا این تفاوت اهمیت دارد؟
شناخت تفاوت این دو مفهوم فقط یک موضوع زبانی نیست. زمانی که تیمها با اصطلاحات دقیق و همسان عمل میکنند، ارتباطات شفافتر میشود، مستندسازی دقیقتر پیش میرود، و نقشها و انتظارات بهتر مشخص میشوند. این مسئله بهویژه در سازمانهایی که چند تیم با چارچوبهای مختلف دارند اهمیت مضاعف پیدا میکند.
تجربه واقعی از تیمها
در یک سازمان نرمافزاری که با چند تیم اسکرام و چند تیم XP فعالیت میکرد، بارها دیده شد که استفاده اشتباه از واژهها باعث سوءتفاهم در برنامهریزی، جلسات هماهنگی و گزارشدهی شد. تنها با یکسانسازی واژگان (مثلاً استفاده مشخص از Sprint در تیمهای Scrum)، میزان هماهنگی و شفافیت به شکل چشمگیری افزایش یافت.
جمعبندی
اگرچه Iteration و Sprint هر دو به چرخههای زمانی کوتاه در توسعه چابک اشاره دارند، اما معادل یکدیگر نیستند. Sprint اصطلاحی اختصاصی و ساختاریافته برای چارچوب Scrum است، در حالی که Iteration در مفهومی عمومیتر به کار میرود. شناخت این تفاوت، گامی مهم در اجرای صحیح متدولوژیهای چابک و کاهش ابهام در همکاری تیمی است.
