در چارچوب اسکرام، همه‌چیز به «تحویل ارزش واقعی» ختم می‌شود؛ اما سؤال کلیدی این است که: چگونه می‌فهمیم کاری واقعاً تمام شده است؟
اینجاست که مفهوم Definition of Done (تعریف انجام‌شدگی) نقش کلیدی خود را ایفا می‌کند.
Definition of Done یا به‌اختصار DoD، تعریفی واضح، مشترک و مورد توافق در تیم است که مشخص می‌کند چه شرایطی باید برای یک آیتم از بک‌لاگ فراهم باشد تا آن آیتم "تمام‌شده" در نظر گرفته شود.
بدون Definition of Done چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر تیم شما تعریف مشخصی از انجام‌شدگی نداشته باشد، احتمالاً با این وضعیت‌ها روبه‌رو خواهید شد:
هر عضو تیم برداشت متفاوتی از «تمام‌شدن» دارد. یکی می‌گوید کافیه کد بنویسه، دیگری فکر می‌کنه تست هم باید انجام بشه، یکی دیگه مستندات رو فراموش می‌کنه.
آیتم‌هایی که به ظاهر تمام شده‌اند، در مرحله بعدی دچار اشکال می‌شوند چون چیزی از چک‌لیست جا افتاده است.
زمان زیادی صرف بازگشت، بازبینی و اصلاح آیتم‌هایی می‌شود که باید در همان اسپرینت بسته می‌شدند.
این موارد باعث می‌شوند کیفیت محصول پایین بیاید، سرعت تیم کاذب به‌نظر برسد و اعتماد بین اعضا و ذی‌نفعان آسیب ببیند.
DoD چطور کمک می‌کند؟
یک Definition of Done خوب باید:
برای کل تیم واضح، قابل فهم و قابل اجرا باشد.
شامل تمام فعالیت‌های ضروری برای تحویل کامل یک آیتم باشد؛ مانند کدنویسی، تست واحد، تست پذیرش، مستندسازی، مرور کد، دیپلوی و غیره.
در طول زمان به‌روزرسانی شود و با بلوغ تیم رشد کند.
وقتی تیم به DoD متعهد باشد، خروجی اسپرینت‌ها قابل اعتمادتر می‌شود. این یعنی تیم نه‌تنها وظایف را انجام می‌دهد، بلکه آن‌ها را با کیفیت، در زمان مناسب و بدون بدهی فنی تحویل می‌دهد.
فرق DoD با Acceptance Criteria چیه؟
ممکنه این سؤال براتون پیش بیاد.
Acceptance Criteria برای هر آیتم خاص (User Story) تعریف می‌شه و فقط مربوط به همون کاره.
اما Definition of Done یک استاندارد کلی تیمیه که برای همه آیتم‌ها مشترکه و از نگاه فرآیندی بررسی می‌کنه که کار چطور باید تحویل بشه.
جمع‌بندی:
Definition of Done مثل یک چک‌لیست تیمی است که کیفیت، شفافیت و یکپارچگی خروجی‌ها را تضمین می‌کند.
بدون DoD، اسکرام به راحتی به یک سیستم ظاهری تبدیل می‌شود که فقط «کار انجام‌شده» گزارش می‌دهد، اما در واقع خروجی‌ها ناقص، ناپایدار یا بدون ارزش واقعی‌اند.
داشتن یک Definition of Done شفاف و تیم‌محور، یکی از پایه‌های اسکرام موفق است که به تیم کمک می‌کند بهتر، دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر عمل کند.
